Chłodzenie po urazie nie ma sensu!

Zawodnicy i pacjenci często są zszokowani takim stwierdzeniem. W naszych głowach mamy schemat kontuzja/ból = lód na miejsce uszkodzenia.  Niżej wyjaśnię, czemu jest to błędne i w jaki sposób powinnismy postępować.

Stan zapalny jest koniecznym czynnikiem inicjującym proces gojenia! Nie możemy mówić o prawidłowym wygojeniu się tkanek, bez procesu zapalnego. Lód powoduje zwężenie się naczyń krwionośnych, co zmniejsza dopływ krwi do rejonu urazu(nawet na wiele godzin) i uniemożliwia rozwinięcie pełnego, fizjologicznego stanu zapalnego. Spowalnia to i zaburza proces gojenia tkanek, wydłużając czas ich powrotu do pełnej wytrzymałości.

Zatem zapomnijmy o chłodzeniu stosujmy MEAT!

Movement, Exercise, Analgesics, Treatment.

Po polsku: ruch, ćwiczenia, leki przeciwbólowe, terapię. Jak wygląda rozwinięcie tych słów?

1. Ruch – bezbolesne poruszanie kontuzjowanej części ciała zwiększa przepływ krwi w rejonie uszkodzenia(w przeciwieństwie do lodu), poprawia jakość formującej się blizny oraz zwiększa odpływ limfatyczny z rejonu uszkodzenia(tak, to jego brak odpowiada w większości za formujący się obrzęk).
2. Ćwiczenia – odpowiednio dobrane, znacząco przyspieszają powrót do aktywności i pełnej dyspozycji w sporcie.
3. Leki przeciwbólowe – stosujemy gdy odczuwany ból jest zbyt duży. Ważne, żeby nie były to leki przeciwzapalne(ibuprofen, diclofenac itd.), ale przeciwbólowe (paracetamol, kodeina). Powtórzę raz jeszcze: stan zapalny jest konieczny do prawidłowego wygojenia się tkanek!
4. Terapia – każda osoba po urazie odniesie korzyść z wizyty u dobrego fizjoterapeuty. Jako specjaliści mamy mnóstwo technik, dzięki którym możemy zwiększyć przepływ krwi w rejonie urazu, zwiekszyć bezbolesny zakres ruchu i poprawić funkcjonowanie osoby wracającej do zdrowia.

Wyczynowi sportowcy mogą też skorzystać z proloterapii, lub osocza bogatopłytkowego, ale tym zajmują się wyspecjalizowani ortopedzi( Tak, podanie wymienionych preparatów w rejon uszkodzenia zwiększa stan zapalny i jest dość kosztowne). Kalkulator BMI

W wyjątkowych przypadkach dopuszcza się zastosowanie lodu na 5 minut zaraz po urazie(!!!), 20 minut przerwy i ponownie 5 minut schładzania. Robi się to jednorazowo, głównie w celach przeciwbólowych, przy podejrzeniu dużych uszkodzeń mięśni, kości, więzadeł.

Istnieją oczywiście wyjątki od tej reguły: osoby, których organizm z różnych względów (np. problemy z tarczycą, ) nie panuje nad stanem zapalnym i nie umie sobie z nim poradzić. Wtedy przykładanie lodu i leki przeciwzapalne mogą być  wskazane. W zależności od przypadku decyzje o postępowaniu podejmuje fizjoterapeuta i/lub lekarz.

Ale od początku: skąd pomysł chłodzenia?

Dr Gabe Mirkin w 1978 opublikował książkę The Sports Medicine Book, w której postulował zasadę RICE – Rest, Ice, Compress, Elevation. Po polsku: odpoczynek, lód, kompresja/ucisk, uniesienie uszkodzonej części ciała. Zauważono jednak, że proces regeneracji można przyspieszyć.

Tu dobra rada: jeśli macie podejrzenie, że mogły zostać uszkodzone kości, czyli okolica jest bardzo mocno i obustronnie obrzęknięta, nie możecie poruszać daną częścią ciała(lub jest to mocno utrudnione) -> stosujcie tę zasadę! Przynajmniej nim traficie na SOR lub do ortopedy, który wykluczy złamanie w badaniach obrazowych.

Jako ewolucję RICE uznaję się POLICE, czyli Protect, Optimal Loading, Ice, Compress, Elevation. Po polsku: ochrona, optymalne obciążenie, lód, kompresje/ucisk, uniesienie. Jest to lepszy sposób sposób postępowania, ponieważ eliminuję fazę odpoczynku , ale chłodząc ciągle spowalniamy gojenie.

Protokół ten często stosuje się w szpitalach. Stan zapalny będący następstwem operacji może być jednak zbyt masywny i niszczyć efekty zabiegu, w związku z czym chłodzenie jako profilaktyka jest powszechnie stosowane -> patrz Arkadiusz Milik po rekonstrukcji ACL. Są też miejsca, gdzie już 12h po zabiegu wstawienia endoprotezy stawu biodrowego pacjenci jeżdżą na rowerach stacjonarnych!

Sam Dr Mirkin w 2014 r. powiedział: „Trenerzy używali mojego protokołu „RICE” przez dziesięciolecia, okazuje się jednak, że zarówno lód jak i całkowity odpoczynek mogą opóźniać leczenie, zamiast pomagać.”

Podsumowując:

• Po urazie ważny jest ruch, ruch i jeszcze raz ruch!
• NIE UŻYWAMY LODU!
• Wizyta u fizjoterapeuty znacząco przyspieszy powrót do aktywności.

Post wyszedł dość długi, więc o ramach czasowych powrotu do sportu w następnym tygodniu.

Udanej niedzieli i całego tygodnia!