Zerwane więzadła krzyżowe?
Czy zawsze trzeba operować?

Każdy z nas słyszał o uszkodzeniu więzadeł krzyżowych. Kontuzja ta, dotyka zarówno znanych zawodników jak i amatorów, uprawiających sport rekreacyjnie. Wiele osób sądzi, że jedynym wyjściem jest szybka rekonstrukcja. Jednak czy na pewno?

Na początku trochę podstaw: w każdym kolanie mamy dwa więzadła krzyżowe: przednie i tylne. Częściej dochodzi do uszkodzenia/zerwania więzadła krzyżowego przedniego( skrót z łac. ACL). Zdecydowanie rzadsze, są izolowane uszkodzenia więzadła krzyżowego tylnego( PCL).

Dlaczego te więzadła, a zwłaszcza krzyżowe przednie(ACL) jest aż tak istotne? Czemu jego zerwanie oznacza często wielomiesięczna przerwę w grze?

ACL ma dwie funkcje:

1. Mechaniczna – zabezpiecza piszczel przed wyjazdem w przód w stosunku do kości udowej. Jest napięte w każdej pozycji stawu kolanowego.
2. Neurofizjologiczna – w dużej mierze zapewnia przesył informacji nerwowych, zwłaszcza tych dotyczących ułożenia w przestrzeni kończyny dolnej.

Przy zerwaniu, tracimy obie te funkcje. Z powody wyjątkowości swojej budowy, ACL sam się nie zrasta.

Zabieg operacyjny, jeśli się na niego zdecydujemy, przywróci funkcje mechaniczną, ale nie neurofizjologiczną.

Powrót funkcji neurofizjologicznej należy wytrenować. Oznacza to sporo ćwiczeń, zwłaszcza nad czuciem głębokim. Troczki i więzadło rzepki przejmą wtedy (przynajmniej częściowo) funkcję więzadła.

Pojawia się kilka pytań:

1. Czy zawsze należy operować i przeprowadzać rekonstrukcję ACL?

Niekoniecznie. W świetle nowych badań odchodzi się dogmatu szybkiej operacji. W czasie długoterminowej obserwacji nie zauważono istotnych różnic u pacjentów leczonych zachowawczo(program ćwiczeń i praca z terapeutą), a osobami leczonymi operacyjnie(plus oczywiście rehabilitacja po zabiegu).

Wielu pacjentów, po samym programie ćwiczeń odczuwa dużą poprawę stabilności kończyny dolnej i nie decyduje się na zabieg. Istotnym czynnikiem jest poziom aktywności danej osoby i trenowane sporty. Bez więzadła krzyżowego można z powodzeniem biegać, jeździć na rowerze, pływać. Kalkulator BMI

Sam mam pacjentów, którzy bez ACL biegają maratony, a niektórzy wrócili do rekreacyjnej gry w piłkę nożną.

Niestety, niektóre osoby, pomimo programu ćwiczeń, zgłaszają jednak „uciekanie kolana” zwłaszcza przy sportach typu tenis, koszykówka, piłka ręczna. Zabieg warto wtedy rozważyć.

2. Czy operacja zapewnia powrót do sportu na 100%?

Sama operacja w żadnym stopniu tego nie gwarantuje. Wytrzymałość przeszczepu, po roku od zabiegu wynosi ok. 80% wytrzymałości więzadła naturalnego i na takim poziomie pozostaje. Niezwykle istotny po zabiegu jest odpowiedni program usprawniania pacjenta, który powinien być kontrolowany przez fizjoterapeutę.

3. Czy bez przeprowadzenia zabiegu dojdzie do szybkiego rozwoju zmian zwyrodnieniowych w kolanie?

W aktualnych badaniach brak takich spostrzeżeń. Nasilenie zmian zwyrodnieniowych jest bardzo podobne u osób operowanych, jak i leczonych zachowawczo.

4. Kogo odwiedzić po kontuzji kolana?
   

Ortopedę i fizjoterapeutę. Ortopeda postawi diagnozę, ale to fizjoterapeuta zajmie się przywróceniem pełnego zakresu ruchu i odbudową siły mięśniowej. Nawet decydując się na rekonstrukcje, warto konsultować się wcześniej z fizjoterapeutą. Odbudowa zakresu ruchu, siły mięśniowej i czucia głębokiego przed zabiegiem, znacząco zmniejsza ryzyko powikłań pooperacyjnych i przyspiesza powrót do sprawności.

Osobiście wydaje mi się, że poza profesjonalnym sportem, warto najpierw przeprowadzić program ćwiczeń z terapeutą i dopiero po nim decydować o potencjalnym zabiegu. Wiele osób wraca do zadowalającego je stopnia sprawności, ciesząc się życiem bez przerwy w pracy i życiu rodzinnym. Rehabilitacja po zabiegu to wiele miesięcy pracy indywidualnej pacjenta, dziesiątki godzin spędzone na siłowni. Warto przemyśleć, czy jest się gotowym na wyrzeczenia, które trzeba będzie podjąć.

Udanej niedzieli i całego tygodnia!

Bibliografia:

1. : Moksnes H et al.; Performance-based functional evaluation of non-operative and operative treatment after anterior cruciate ligament injury.; Scand J Med Sci Sports. 2009 Jun;19(3):345-55.
2. Meuffels DE et al.: Ten year follow-up study comparing conservative versus operative treatment of anterior cruciate ligament ruptures. A matched-pair analysis of high level athletes.; British Journal of Sports Medicine 2009;43:347-351.
3. Bernstein J; Early versus delayed reconstruction of the anterior cruciate ligament: a decision analysis approach.; J Bone Joint Surg Am. 2011 May

4.Duncan KJ et al.; A systematic review to evaluate exercise for anterior cruciate ligament injuries: does this approach reduce the incidence of knee osteoarthritis?; Open Access Rheumatol. 2016 Jan 8;8:1-16

5. Thompson S et al.; Twenty-year outcomes of a longitudinal prospective evaluation of isolated endoscopic anterior cruciate ligament reconstruction with patellar tendon autografts.; Am J Sports Med. 2015 Sep;43(9) 2164-74
6. Monk AP et al.; Surgical versus conservative interventions for treating anterior cruciate ligament injuries.; Cochrane Database Syst Rev. 2016 Apr 3;4
7. Frobell RB et al.;. Treatment for acute anterior cruciate ligament tear: five year outcome of randomised trial.; BMJ. 2013;346
8. Harris et al.; Five-Year Clinical Outcomes of a Randomized Trial of Anterior Cruciate Ligament Treatment Strategies: An Evidence-Based Practice Paper.; Journal of Athletic Training 50.1 (2015): 110–112. PMC. Web. 11 May 2017.
9. Ericsson YB et al.; Lower extremity performance following ACL rehabilitation in the KANON-trial: impact of reconstruction and predictive value at 2 and 5 years; Br J Sports Med 2013;47:980-985.
10. Frobell et al.; A Randomized Trial of Treatment for Acute Anterior Cruciate Ligament Tears; N Engl J Med 2010; 363:331-342